Training Positieve Gezondheid helpt om in gesprekken minder te sturen

Stel: je hebt als docent een SLB-gesprek met een student. Vraag je dan: ‘Hoe gaat het met je studie?’ Of: ‘Hoe gaat het met jou?’ Die kleine nuance maakt volgens Esther een wereld van verschil. ‘In het eerste geval stuur je het gesprek meteen richting de studie, bij de tweede vraag houd je meer ruimte voor de belevingswereld en inbreng van de ander. Wellicht speelt er thuis wel iets dat invloed heeft op die studieresultaten.’ Die aanpak sluit dan weer goed aan op de koers van Fontys richting talentgericht onderwijs.

Toen Esther jaren geleden aan de slag ging in de zorgsector, was positieve gezondheid nog een onbekend begrip. Dat is in de loop der jaren veranderd. Ze legt uit: ‘Positieve gezondheid is een manier van kijken. Bij de klassieke definitie wordt uitgegaan van ziekte, maar gezondheid draait niet alleen om het lichamelijke. Het draait ook om veerkracht en eigen regie. Hoe kun je, ook als niet alles perfect is, toch een betekenisvol leven leiden?’

Geen checklist afvinken
Brechtje: ‘Die brede blik op gezondheid en welzijn werkt door in de manier waarop je het gesprek voert. In plaats van te focussen op een aandoening of probleem, kijk je naar de mens als geheel. Soms is het niet nodig om direct te zoeken naar een oplossing, maar helpt het om goed te luisteren en bijvoorbeeld in te zoomen op zingeving.’ Ze geeft een voorbeeld uit haar eigen leven. ‘Tijdens een gesprek met een medisch specialist merkte ik dat we het uitsluitend hadden over de medische aspecten en niet over hoe ik de situatie beleefde. Het voelde alsof er een checklist werd afgewerkt. Dat maakte voor mij duidelijk waarom positieve gezondheid zo’n belangrijk thema is. Het had echt geholpen als ik het idee had dat het gesprek over mij ging.’

De training die Fontys aanbiedt bestaat alweer ruim vijf jaar. Esther: ‘Voor de coronapandemie lag het plan al klaar, maar daarna vielen alle puzzelstukjes op hun plek. Onze aanpak paste bij de vraag van Provincie Limburg om de gezondheidsverschillen in die provincie te verkleinen. Via de Beweging Limburg Positief Gezond hebben we vervolgens duizenden professionals met onze blended learning-methode geschoold.’ Die methodiek bestaat bewust uit een e-learning én fysieke bijeenkomsten. ‘Want je leert dit door te oefenen, gesprekken te voeren en van andere professionals te leren.’ Daarom zijn er ook een paar honderd implementatiecoaches opgeleid. Dat zijn mensen binnen de organisaties die zich hard blijven maken voor het op de kaart zetten van positieve gezondheid.

Van zelfinzicht tot het goede gesprek
Inmiddels is de training als een olievlek over Nederland uitgewaaierd én nu dus ook gratis beschikbaar voor Fontys-collega’s. Tijdens de training leren deelnemers over het spinnenweb: een instrument van zes dimensies dat gezondheid inzichtelijk maakt. Denk aan lichamelijk functioneren, mentaal welbevinden, zingeving en meedoen aan de samenleving. ‘Het begint met zelfinzicht, je ziet hoe je er zelf voor staat’, vertelt Esther. ‘Al kan het ook een keuze zijn om een punt waarop je minder scoort, te accepteren. Je hoeft het niet op alle vlakken ‘goed’ te doen.’ Dat spinnenweb helpt ook om het gesprek met anderen over positieve gezondheid aan te gaan. Over het voeren van dat gesprek leren deelnemers tijdens de e-learning, die inclusief opdrachten zo’n halve dag inneemt. En tijdens de twee fysieke bijenkomsten van elk drie uur. ‘Je leert dan om minder te sturen en meer te luisteren’, legt Brechtje uit. ‘Je leunt als het ware wat meer achterover en laat de regie bij de ander.’ Ook in haar eigen leven past ze dat toe. ‘Ik heb zo met mijn zoon het gesprek gevoerd over wat hij belangrijk vindt om te combineren met school. Dat leverde bewuste keuzes en verrassende inzichten op.’

Wat levert het op?
De twee krijgen veel positieve reacties van deelnemers terug. ‘Hun kijk op werk en leven is veranderd. Zorgprofessionals geven aan dat het hen herinnert aan waarom ze ooit voor hun vak hebben gekozen. Ze ervaren hierdoor weer meer werkgeluk.’